Hướng dẫn tự build PC gaming giá rẻ cho game thủ từ A - Z

Tự build PC chơi game không chỉ là một cách để tối ưu hiệu năng và tùy chỉnh hệ thống theo ý muốn, mà còn là một trải nghiệm thú vị cho bất kỳ game thủ nào. Trong bài viết này, Khóa Vàng sẽ cung cấp hướng dẫn tự build PC gaming chi tiết từ A-Z, giúp bạn sở hữu một dàn PC gaming mạnh mẽ, phù hợp với nhu cầu và sở thích cá nhân. 

Bước 1: Xác định nhu cầu và ngân sách

1. Xác định nhu cầu sử dụng

Trước khi bắt tay vào build cấu hình PC chơi game, bạn cần xác định rõ nhu cầu sử dụng của mình. Bạn chủ yếu chơi game gì? Các tựa game eSports như Liên Minh Huyền Thoại, CS:GO, Valorant thường không yêu cầu cấu hình quá cao, trong khi những game AAA như Cyberpunk 2077, Red Dead Redemption 2 hay Elden Ring lại đòi hỏi phần cứng mạnh mẽ hơn, đặc biệt nếu bạn muốn trải nghiệm ở độ phân giải 2K hoặc 4K.

Ngoài ra, nếu bạn có nhu cầu stream game, làm đồ họa, chỉnh sửa video hoặc thiết kế 3D, cấu hình máy sẽ cần thêm sức mạnh từ CPU và RAM để đảm bảo hiệu suất mượt mà. Việc xác định rõ mục đích sử dụng giúp bạn tối ưu hóa chi phí và lựa chọn linh kiện phù hợp, tránh tình trạng mua dư thừa hoặc không đáp ứng đủ nhu cầu.

2. Xác định ngân sách hợp lý

Sau khi xác định được nhu cầu, bước tiếp theo là phân bổ ngân sách một cách hợp lý. Dưới đây là một số phân khúc giá phổ biến và những gì bạn có thể mong đợi từ mỗi mức đầu tư:

• PC giá rẻ (10 - 15 triệu đồng): Phù hợp với game eSports hoặc các tựa game nhẹ ở mức đồ họa trung bình. Với mức giá này, bạn có thể chơi Liên Minh Huyền Thoại, Dota 2, Valorant hoặc CS:GO ở 1080p với thiết lập trung bình đến cao.
• PC tầm trung (20 - 30 triệu đồng): Đáp ứng tốt các tựa game eSports ở mức đồ họa cao, đồng thời có thể chơi một số game AAA ở 1080p với mức thiết lập từ trung bình đến cao. Ví dụ, bạn có thể chơi PUBG, Liên Quân Mobile, hoặc Call of Duty: Warzone mà không gặp quá nhiều hạn chế về hiệu suất.
• PC cao cấp (30 - 50 triệu đồng): Hướng đến trải nghiệm gaming chất lượng cao với các tựa game AAA như Forza Horizon, Far Cry 6, Watch Dogs: Legion hay Assassin’s Creed Valhalla ở độ phân giải 1440p hoặc thậm chí 4K. Cấu hình này cũng phù hợp nếu bạn có nhu cầu stream game hoặc làm đồ họa chuyên nghiệp.

Bước 2: Nghiên cứu và lựa chọn linh kiện phù hợp

Sau khi đã xác định được nhu cầu và ngân sách, bước tiếp theo là lựa chọn linh kiện phù hợp để build PC gaming. Mỗi linh kiện đóng một vai trò quan trọng trong hiệu suất tổng thể, vì vậy bạn cần hiểu rõ chức năng và tiêu chí lựa chọn để đảm bảo máy hoạt động ổn định và mạnh mẽ nhất.

CPU (Bộ xử lý trung tâm)

CPU là yếu tố quan trọng quyết định tốc độ xử lý và ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu năng khi chơi game. Khi lựa chọn CPU, bạn cần chú ý những điểm sau:

• Xung nhịp (GHz): Xung nhịp càng cao, hiệu suất xử lý càng tốt, đặc biệt quan trọng với các tựa game yêu cầu tốc độ phản hồi nhanh. Ngoài xung nhịp cơ bản, xung nhịp tối đa (Turbo Boost) giúp tăng hiệu suất khi cần (VD: AMD Ryzen 5 5600X có xung nhịp 3.7GHz, có thể tăng lên 4.6GHz).
• Số nhân/số luồng: CPU 6 nhân 12 luồng là lựa chọn phù hợp cho gaming. Nếu bạn có nhu cầu stream hoặc làm đồ họa, CPU từ 8 nhân trở lên sẽ tối ưu hơn.
• Công nghệ mới: Một số dòng CPU hiện đại kết hợp nhân hiệu năng cao và nhân tiết kiệm điện để tối ưu hiệu suất và điện năng. Ví dụ, Intel Core i5 12600K có 6 nhân hiệu năng cao và 4 nhân tiết kiệm điện, giúp cân bằng giữa hiệu năng và mức tiêu thụ điện.

Mainboard (Bo mạch chủ)

Mainboard là trung tâm kết nối giữa CPU, RAM, VGA và các linh kiện khác. Khi chọn mainboard, bạn cần lưu ý:

• Tương thích socket CPU: Ví dụ, Intel Core i thế hệ 12/13 dùng socket LGA 1700, còn AMD Ryzen 5000 dùng AM4.
• Kích thước: ATX (full-size) phù hợp với cấu hình mạnh, còn Micro-ATX hoặc Mini-ITX dành cho PC nhỏ gọn.
• Hỗ trợ RAM: Xác định loại RAM (DDR4, DDR5) và dung lượng tối đa mainboard hỗ trợ để dễ nâng cấp.

RAM (Bộ nhớ trong)

RAM đóng vai trò quan trọng trong việc giúp game chạy mượt mà, đặc biệt khi chơi các tựa game nặng hoặc chạy nhiều tác vụ cùng lúc. Khi chọn RAM, bạn cần lưu ý:

• Dung lượng: 16GB là mức tối thiểu để chơi game ổn định, nhưng nếu bạn muốn đa nhiệm hoặc stream, 32GB sẽ mang lại trải nghiệm tốt hơn.
• BUS RAM: BUS càng cao, tốc độ xử lý càng nhanh, nhưng chỉ đạt hiệu quả tối đa nếu CPU hỗ trợ mức BUS tương ứng.
• Dual Channel: Nên sử dụng hai thanh RAM 8GB thay vì một thanh 16GB để tận dụng tối đa hiệu suất và băng thông bộ nhớ.
• Thế hệ RAM: Chọn loại RAM tương thích với mainboard và CPU (DDR3, DDR4, DDR5). DDR3 đang dần lỗi thời, trong khi DDR4 và DDR5 phổ biến hơn hiện nay.

Card đồ họa (VGA)

VGA ảnh hưởng lớn đến chất lượng đồ họa và FPS khi chơi game. Nếu bạn chỉ chơi game eSports thì có thể dùng card tầm trung, còn với game AAA hoặc đồ họa cao, bạn cần VGA mạnh hơn.

Ổ cứng/SSD

Ổ cứng dùng để lưu trữ dữ liệu, trong khi SSD giúp cài đặt hệ điều hành và phần mềm, tăng tốc khởi động cũng như chạy ứng dụng mượt mà hơn. Hai loại phổ biến:

• HDD: Có giá rẻ, phù hợp để lưu trữ nhiều dữ liệu, nhưng tốc độ chậm hơn và độ bền thấp hơn so với SSD.
• SSD: Gồm các chuẩn SATA, M.2, NVMe, với tốc độ nhanh hơn đáng kể so với HDD. SSD lý tưởng để cài đặt hệ điều hành hoặc các tựa game nặng. Tuy nhiên, giá thành cao hơn, nên nhiều người lựa chọn kết hợp SSD để chạy hệ điều hành và HDD để lưu trữ dữ liệu, tối ưu giữa chi phí và hiệu suất.

Nguồn

Khi chọn nguồn cho PC, bạn cần lưu ý:

• Công suất thực tế: Nguồn có công suất ghi trên nhãn (VD: 700-800W) thường chỉ cung cấp hiệu suất thực tế khoảng 400-500W. Vì vậy, nên chọn nguồn có công suất cao hơn nhu cầu khoảng 200-300W để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và dễ dàng nâng cấp sau này.
• Chuẩn 80 Plus: Đảm bảo hiệu suất chuyển đổi từ điện AC sang DC đạt tối thiểu 80%, giúp giảm hao phí điện năng. Các cấp bậc cao hơn như Bronze, Silver, Gold, Platinum có hiệu suất tốt hơn, giúp tiết kiệm điện và giảm tỏa nhiệt.

Vỏ case

Vỏ case không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn tác động đến khả năng tản nhiệt và bố trí linh kiện bên trong.

• Chọn kích thước phù hợp: Case Mid-Tower là lựa chọn phổ biến nhất, Mini-Tower phù hợp với PC nhỏ gọn, còn Full-Tower dành cho hệ thống cao cấp.
• Tản nhiệt: Nếu sử dụng linh kiện mạnh, hãy chọn case có nhiều khe thoát khí hoặc hỗ trợ quạt làm mát.

Bước 3: Lắp ráp máy tính

Chuẩn bị dụng cụ: Tua vít, tuốc nơ vít, băng tay chống tĩnh điện.

1. Lắp CPU: Đặt CPU vào socket trên mainboard, cài đặt bộ tản nhiệt.
2. Lắp RAM: Cắm RAM vào các khe cắm trên mainboard.
3. Lắp ổ cứng/SSD: Cắm ổ cứng/SSD vào các cổng SATA hoặc M.2 trên mainboard.
4. Lắp card đồ họa: Cắm card đồ họa vào khe PCIe trên mainboard.
5. Lắp nguồn: Cắm nguồn vào mainboard và các linh kiện khác.
6. Kết nối các dây cáp: Kết nối các dây cáp nguồn, dữ liệu, tín hiệu âm thanh...
7. Lắp vỏ case: Đặt các linh kiện vào vỏ case và cố định bằng vít.

Xem hướng dẫn chi tiết tại: Các bước lắp ráp cơ bản khi tự build PC.

Bước 4: Cài đặt hệ điều hành và phần mềm

• Cài đặt hệ điều hành: Tạo USB boot cài đặt Windows hoặc Linux và tiến hành cài đặt.
• Cài đặt driver: Cài đặt driver cho các linh kiện để máy tính hoạt động ổn định.
• Cài đặt game và phần mềm: Cài đặt các game và phần mềm cần thiết.

5++ Sai lầm bạn thường mắc phải khi tự build PC gaming

Nhiều bạn thường mắc phải những sai lầm phổ biến khiến hiệu suất không như mong đợi hoặc gây tốn kém không cần thiết. Cụ thể: 

• Nghẽn cổ chai PC (Bottle Neck): Một số bạn chọn CPU quá yếu so với VGA hoặc ngược lại, dẫn đến tình trạng nghẽn cổ chai, khiến hiệu suất của hệ thống không đạt tối đa. Ví dụ:
  • RTX 4060 kết hợp với Intel Core i3 sẽ khiến GPU không phát huy hết hiệu năng do CPU quá yếu.
  • Ryzen 9 7900X kết hợp với GTX 1650 lại là trường hợp ngược lại, CPU mạnh nhưng VGA không đủ sức gánh game.
• Mua nguồn (PSU) kém chất lượng: Nguồn là linh kiện cực kỳ quan trọng nhưng lại thường bị bỏ qua. Nhiều bạn chọn PSU công suất thấp hoặc không có chứng nhận 80 Plus, dẫn đến tình trạng sụt áp, gây hư hỏng linh kiện hoặc giảm tuổi thọ PC. Do đó, bạn nên lưu ý luôn chọn PSU có công suất cao hơn tổng mức tiêu thụ khoảng 200-300W để có thể nâng cấp sau này. Nên ưu tiên các hãng Corsair, Seasonic, Cooler Master, Antec với chuẩn 80 Plus Bronze trở lên.
• Chọn case quá nhỏ so với linh kiện: Mua case nhỏ gọn nhưng lại lắp VGA kích thước lớn hoặc dùng tản nhiệt nước, dẫn đến khó bố trí linh kiện, không gian chật chội, thậm chí không thể đóng nắp case. Ví dụ: Case Mini-ATX nhưng lắp RTX 4090, kết quả là không đủ chỗ hoặc làm hạn chế luồng gió.
• Ưu tiên HDD mà bỏ qua SSS: Một số bạn muốn tiết kiệm chi phí nên chỉ dùng HDD mà không đầu tư vào SSD. Điều này khiến:
  • Thời gian load game chậm, đặc biệt với các tựa game thế giới mở như GTA V, Red Dead Redemption 2.
  • Windows khởi động lâu, gây khó chịu trong quá trình sử dụng.
• 5. Đầu tư quá nhiều vào đèn RGB mà bỏ qua hiệu năng: RGB giúp dàn PC lung linh hơn, nhưng một số anh em lại quá chú trọng vào đèn LED, quạt RGB, dây RGB mà quên đi yếu tố quan trọng nhất: hiệu năng gaming. Hậu quả:
  • PC nhìn đẹp nhưng chơi game vẫn giật lag do đầu tư quá nhiều vào phụ kiện thay vì VGA hoặc RAM.
  • Hệ thống tốn điện hơn do sử dụng nhiều quạt RGB không cần thiết.
• Chọn linh kiện không tương thích: Một lỗi rất phổ biến là chọn linh kiện không đồng bộ, dẫn đến việc không lắp ráp được hoặc hiệu suất bị hạn chế. Ví dụ:
  • Mua CPU Intel thế hệ 13 nhưng lại chọn mainboard B560, không hỗ trợ socket.
  • Chọn RAM DDR5 nhưng mainboard chỉ hỗ trợ DDR4.

Với những hướng dẫn chi tiết trên, bạn đã sẵn sàng để tự build PC gaming của riêng mình chưa?. Việc tự tay lắp ráp không chỉ mang lại sự hài lòng khi tạo ra một sản phẩm công nghệ theo ý muốn, mà còn giúp bạn hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của hệ thống. Hãy tận hưởng những giờ phút chơi game tuyệt vời trên dàn PC do chính bạn tạo ra, và đừng ngần ngại chia sẻ thành quả của mình với cộng đồng game thủ. 

Để được tư vấn kỹ càng về thương hiệu, sản phẩm phù hợp cùng các chương trình ưu đãi hấp dẫn, tiết kiệm ngân sách đầu tư cho dàn PC, liên hệ ngay với Khóa Vàng ngay hôm nay nhé!